Phân biệt hai vị trí Generalist và Specialist – Trong thế giới đầy sự phức tạp và đa dạng của ngày nay, người ta thường phải đối mặt với quyết định quan trọng về sự nghiệp: trở thành một chuyên gia về một lĩnh vực cụ thể (Specialist) hay giữ vai trò đa năng và tổng quan (Generalist). Cả hai vị trí đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, và sự lựa chọn này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển sự nghiệp và cuộc sống cá nhân.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về đặc điểm, kỹ năng, lợi ích, và hạn chế của cả hai vị trí này, giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn để đưa ra quyết định đúng đắn cho tương lai của mình
I. Khái niệm về vị trí Generalist và Specialist.
1. Specialist là gì?
Specialist (chuyên viên) được hiểu là người làm ở vị trí chuyên sâu trong các lĩnh vực công việc hoặc ngành nghề. Tính chất công việc đòi hỏi trình độ chuyên môn nhất định nên những người làm vị trí Specialist phải có kiến thức sâu, kỹ năng bài bản và tay nghề vững ở một lĩnh vực cụ thể nào đó. Phạm trù hiểu biết của những nhân sự thuộc vị trí này thường được mở rộng thông qua quá trình làm việc, không ngừng nghiên cứu và đào sâu về lĩnh vực công việc trọng tâm mà mình đang theo đuổi. Đây được hiểu là phát triển theo chiều dọc.
2. Generalist là gì?
Generalist (Tổng quát viên) lại bao hàm tính chất công việc đa dạng, hiểu biết rộng ở nhiều lĩnh vực. Những người làm ở vị trí Generalist là những người có góc nhìn ở vị trí bao quát, tổng thể với phạm vi hoạt động trong công việc ở những lĩnh vực khác nhau. Generalist thường định hướng phát triển sự nghiệp theo chiều ngang với cái nhìn mang tính toàn diện, rộng lớn
3. Tầm hiểu biết
Các nhà tổng quát có kiến thức rộng về nhiều lĩnh vực khác nhau hoặc trong ngành của họ, mang lại cho họ những vai trò, vị trí làm việc có tính tổng quát. Trong khi các chuyên gia có hiểu biết sâu hơn về một lĩnh vực nhất định, sẽ dẫn đến vai trò hẹp hơn trong các tổ chức. Một nhà tổng quát có các kỹ năng đa dạng và áp dụng chúng trong các lĩnh vực tương ứng, trong khi một chuyên gia có được kiến thức về các xu hướng và sự phát triển mới nhất trong một lĩnh vực nhất định.
Ví dụ: một nhà tổng quát có thể am hiểu về viết quảng cáo, tối ưu hóa công cụ tìm kiếm và truyền thông xã hội để thực hiện một chiến dịch Marketing tổng thể. Ngược lại, một copywriter là một chuyên gia tập trung vào các chi tiết viết về sản phẩm, công nghệ, ứng dụng, phần cốt yếu và hệ thống.
4. Khả năng ứng dụng
Khi các công ty giải quyết một dự án phức tạp đòi hỏi chuyên môn chuyên sâu, họ thích một chuyên gia hơn. Ngược lại, các tổ chức thuê một người tổng quát để sử dụng nhiều kỹ năng của họ. Trong một số lĩnh vực nhất định, chẳng hạn như công nghệ thông tin hoặc chăm sóc sức khỏe, việc trở thành một chuyên gia có kiến thức kỹ thuật có thể khiến bạn trở thành một ứng cử viên sáng giá hơn.
Ví dụ, nếu một gia đình muốn thay sàn nhà bếp của họ, họ có thể thuê một chuyên gia về gạch thay vì gọi tổng thầu để thực hiện nhiệm vụ này.
Xem thêm: Khóa học Xây dựng chiến lược content Marketing của Hienu
5. Lộ trình phát triển
Các công ty cần có nhiều thay đổi nhanh chóng trong quá trình sản xuất hoặc phát triển có thể tìm kiếm các chuyên gia để giúp tạo ra những ý tưởng mới. Vì họ liên tục tìm hiểu và đào sâu về ngành của họ, nên các chuyên gia có thể tiến bộ hơn những người nói chung chung.
Các chuyên gia thường làm việc hiệu quả hơn vì tốc độ làm việc của họ liên tục phát triển theo thời gian. Những người có kiến thức toàn diện có thể có năng lực hơn nếu công việc của họ duy trì tốc độ ổn định và có thể dự đoán được khi họ sử dụng nhiều kỹ năng hàng ngày.
II. Vị trí Generalist
1. Đặc điểm của vị trí Generalist
Vị trí Generalist là người làm việc có kiến thức, kỹ năng và nhiệm vụ đa dạng, không chuyên sâu vào một lĩnh vực cụ thể. Một số đặc điểm quan trọng của vị trí Generalist bao gồm:
Kiến thức Đa Lĩnh Vực: Generalist có kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau, không bị giới hạn bởi một chuyên ngành cụ thể.
Nhiệm Vụ Đa Dạng: Các nhiệm vụ của Generalist rất đa dạng, có thể bao gồm quản lý dự án, giao tiếp, quản lý thời gian, và thậm chí cả công việc liên quan đến nhân sự.
Tính Linh Hoạt: Generalist thường phải làm việc trong nhiều bối cảnh và tình huống khác nhau, yêu cầu tính linh hoạt và thích ứng nhanh.
2. Các kỹ năng và nhiệm vụ phổ quát của Generalist
Các kỹ năng và nhiệm vụ của Generalist thường bao gồm:
Giao tiếp: Generalist cần có khả năng giao tiếp tốt để làm việc với nhiều người và truyền đạt thông tin một cách hiệu quả.
Quản lý thời gian: Để xử lý nhiều nhiệm vụ đa dạng, Generalist cần biết cách quản lý thời gian một cách hiệu quả.
Suy luận và Giải quyết vấn đề: Generalist phải có khả năng suy luận và giải quyết các vấn đề phức tạp.
Quản lý dự án: Trong nhiều trường hợp, Generalist cần phải quản lý dự án từ đầu đến cuối.
III. Vị trí Specialist
1. Đặc điểm của vị trí Specialist
Vị trí Specialist là người làm việc tập trung vào một lĩnh vực cụ thể hoặc một chuyên môn nhất định. Điều này bao gồm:
Sự Chuyên Sâu: Specialist có kiến thức và kỹ năng chuyên sâu trong một lĩnh vực cụ thể. Họ thường biết rất nhiều về một chủ đề nhất định.
Nhiệm Vụ Chuyên Biệt: Công việc của Specialist thường tập trung vào giải quyết các vấn đề hoặc nhiệm vụ liên quan đến lĩnh vực của họ.
2. Các kỹ năng và nhiệm vụ chuyên sâu của Specialist
Các kỹ năng và nhiệm vụ của Specialist thường bao gồm:
- Kiến thức Sâu Rộng: Specialist có kiến thức chi tiết và sâu rộng về lĩnh vực của họ.
- Giải Quyết Vấn Đề Phức Tạp: Họ thường phải đối mặt với các vấn đề phức tạp và cần giải quyết chúng một cách chuyên nghiệp.
- Nghiên cứu và Phân Tích: Specialist thường phải thực hiện nghiên cứu và phân tích dữ liệu trong lĩnh vực của mình.
- Chuyên Môn: Họ thường tham gia vào việc đào tạo và hướng dẫn người khác trong lĩnh vực chuyên môn của họ.
IV. Ưu và nhược điểm Generalist và Specialist
1. Ưu và nhược điểm của Generalist
a. Ưu điểm
Khả năng thích ứng: Các nhà tổng hợp có thể dễ tiếp cận hơn đối với các công ty, vì họ có nhiều kinh nghiệm và kỹ năng, giúp họ dễ dàng đa nhiệm hiệu quả hơn.
Linh hoạt trong nghề nghiệp: Nếu bạn thích đa nhiệm, trở thành một nhà tổng quát là một lựa chọn tuyệt vời vì nó cho phép bạn tận dụng khả năng của mình để theo đuổi nhiều cơ hội trong các lĩnh vực khác nhau. Ví dụ, kỹ năng giao tiếp hoặc khả năng giải quyết vấn đề được áp dụng trong hầu hết các lĩnh vực công việc.
Mối quan hệ giữa các phòng ban: Các nhà tổng hợp làm việc với nhiều phòng ban, cho phép họ tạo ra các mối quan hệ và sự kết nối, đưa ra giải pháp bất cứ khi nào có vấn đề phát sinh trong công ty.
b. Nhược điểm
Thiếu sự đảm bảo về công việc: Là một nhà tổng quát, bạn có thể không có mức độ đảm bảo công việc cao, vì vậy, vị trí này dễ đào thải và dễ bị thay thế bởi chuyên gia. Mặc dù, những người theo chủ nghĩa tổng quát thường dễ dàng tìm được việc làm hơn vì họ làm việc hiệu quả trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Giá trị: Những người theo chủ nghĩa tổng quát có thể thấy khó thể hiện giá trị hoặc giá trị của họ đối với một tổ chức vì họ không thuộc về một lĩnh vực riêng biệt. Thay vào đó, họ có thể xây dựng thương hiệu bản thân bằng cách cho công ty thấy lợi ích của việc thuê người có kiến thức và kỹ năng trong nhiều lĩnh vực.
Kiệt sức: Một nhà tổng quát đôi khi cảm thấy thất vọng với công việc của họ vì họ liên tục sử dụng nhiều kỹ năng trong nhiều loại nhiệm vụ. Đảm nhận một công việc với những kỳ vọng nhất quán có thể giúp ngăn chặn tình trạng kiệt sức, chán nản.
2. Ưu và nhược điểm của Specialist
a. Ưu điểm
Giảm cạnh tranh: Với các kỹ năng cụ thể của họ, sự cạnh tranh ít hơn đối với các chuyên gia, cho phép nhà tuyển dụng chú ý đến họ.
Kiến thức nội dung trọng tâm: Khi bạn tiếp tục khám phá một chủ đề hoặc lĩnh vực, bạn sẽ khám phá ra nhiều kiến thức hơn theo thời gian. Kiến thức rộng lớn, tập trung về một chủ đề này rất hữu ích khi bạn đang tìm kiếm công việc tốt hơn.
Lương cao hơn: Vì các chuyên gia có nền tảng và trình độ chuyên môn trong một lĩnh vực cụ thể nên họ nhận được mức lương cao hơn so với những người có trình độ học vấn thấp hơn trong ngành của họ.
b. Nhược điểm
Sự không linh hoạt trong nghề nghiệp: Vì các chuyên gia có những kỹ năng cụ thể, họ có thể gặp khó khăn khi tìm kiếm những cơ hội mới bên ngoài lĩnh vực của họ. Mặt tích cực là khi bạn nhận được một công việc trong lĩnh vực chuyên môn của mình, bạn có thể phát triển với công việc đó trong một thời gian dài nếu công ty coi trọng chuyên môn của bạn.
Sợ trở nên lỗi thời: Các chuyên gia có thể sợ trở nên lỗi thời vì sự phát triển của công nghệ, chẳng hạn như tổng đài tự động thay thế telesale. ì
V. Lợi thế khi làm việc với vị trí Generalist và Specialist là gì?
1. Specialist
Những người làm vị trí Specialist thường có kỹ năng thành thạo, kiến thức uyên bác và kinh nghiệm chuyên môn cho duy nhất một lĩnh vực nhất định. Vì thế công việc của các Specialist thường mang tính cố định, khó bị thay thế. Đây là vị trí hàng đầu được các doanh nghiệp săn đón. Tiếng nói của các Specialist luôn có giá trị trong doanh nghiệp và những người này thường trở thành những đầu tàu cho doanh nghiệp.
2. Generalist
Những người làm ở vị trí Generalist luôn sở hữu vốn kiến thức, kinh nghiệm, và kỹ năng tổng quát, đây chính là trụ cột sức mạnh giúp các Generalist trở thành người đa nhiệm trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Họ có thể làm nhiều công việc khác nhau cùng lúc khi nắm chắc nhiều thông tin và phát triển kỹ năng liên quan đến mảng công việc họ phụ trách.
Đặc biệt, các Generalist là những người sở hữu khả năng nắm bắt và quan sát toàn cảnh khi dự đoán trước các vấn đề nhanh chóng, từ đó đưa ra hướng giải quyết mang tính bao quát, rộng lớn.
Các Generalist còn có khả năng kết nối và thích nghi dễ dàng với nhiều lĩnh vực để tạo nên nguồn ý tưởng đột phá trong công việc. Nhờ đó, con đường sự nghiệp của những người làm vị trí Generalist luôn đa dạng, thú vị khi có cơ hội được làm việc đa mảng. Với khả năng chuyển đổi linh hoạt này, các Generalist luôn thích nghi dù thị trường có thay đổi như thế nào đi nữa.
VI. Thách thức khi phát triển sự nghiệp với vị trí Generalist và Specialist là gì?
1. Specialist
Những người làm ở vị trí Specialist chỉ có thể tìm kiếm việc làm trong duy nhất một lĩnh vực mà họ am hiểu. Mỗi doanh nghiệp thường chỉ tuyển một vài vị trí Specialist, vì thế, vị trí này đòi hỏi bạn phải nâng cao năng lực cốt lõi để để cạnh tranh với những nhân tài khác.
Hơn nữa, do vị trí công việc mang tính cố định, chỉ tập trung một lĩnh vực nên cơ hội làm việc của các Specialist cũng khá giới hạn trong khuôn khổ nhất định. Để phát triển sự nghiệp thành công mà không bị nhàm chán, những Specialist phải trở thành chuyên gia nổi bật trong chính lĩnh vực hoạt động của mình.
2. Generalist
Con đường sự nghiệp của Generalist rộng lớn, không lo bị thất nghiệp nhưng lại bị bó hẹp bởi yếu tố chuyên môn. Vị trí Generalist có thể bị thay thế hoặc cắt giảm do không xác định vai trò cụ thể trong công việc.
Dù sở hữu kiến thức và kinh nghiệm đa ngành, cơ hội làm việc của các Generalist thường dàn trải ở nhiều vị trí trên thị trường. Tuy nhiên, đây cũng là một thách thức với các bạn khi mất thời gian xác định vị trí công việc phù hợp và khó định hướng con đường phát triển sự nghiệp thành công với vị trí Generalist.
VII. Kết luận
Quyết định lựa chọn vị trí làm việc luôn là một quyết định hệ trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tiềm năng phát triển sự nghiệp tương lai. Do đó, trước khi đưa ra quyết định làm việc ở vị trí Specialist chuyên sâu lĩnh vực cụ thể hay Generalist bao quát đa mảng, bạn cần hiểu và phân biệt những lợi thế và trở ngại của công việc tương ứng thế mạnh và điểm yếu vốn có của bản thân
BÀI VIẾT LIÊN QUAN
